VOV EMICO: Chúc mừng ngày nhà giáo Việt Nam 20/11

Chữ Nii (新) trong Niinamesai hàm ý chỉ những sản vật và ngũ cốc mới thu hoạch trong mùa thu. Trong ngày tổ chức Niinamesai, Thiên hoàng đích thân làm lễ dâng lên các vị thần những phẩm vật này. Do chữ Name (嘗) trong Niinamesai có ý nghĩa “thần linh và con người cùng thưởng thức” nên trong dân gian lưu truyền một tập quán là không đụng đến những bông lúa vừa được thu hoạch trong mùa thu cho đến khi Niinamesai kết thúc. 

Trong cung đình, sau khi kết thúc nghi lễ dâng phẩm vật, trong nghi thức tiếp theo, Thiên hoàng sẽ cùng với thần linh thưởng thức những phẩm vật đã dâng lên. Những phẩm vật này thường là cơm và cháo nấu bằng lúa mới, rượu trắng và rượu đen, hoa quả, hải sản tươi như cá, bào ngư, những món canh nóng với rau và thịt. Vào ngày sau đó, Thiên hoàng sẽ ban tặng cho quần thần một buổi yến tiệc linh đình tại điện Bugaku. Đặc biệt, đối với những vị Thiên hoàng mới lên ngôi, Niinamesai đầu tiên của Thiên hoàng được gọi là Daijosai (大嘗祭) với mức độ trang trọng được nâng lên hơn rất nhiều so với Niinamesai thông thường. Trong nghi lễ Daijosai, phẩm vật cũng được lựa chọn khắt khe hơn từ các khu vực phía Đông và phía Tây Nhật Bản. Các điện thờ nơi Thiên hoàng thực hiện các nghi lễ trước thần linh cũng được trang hoàng cẩn thận hơn. Có thể nói, Niinamesai và Daijosai là các nghi lễ quan trọng bậc nhất trong hệ thống lễ hội cung đình Nhật Bản. 

Sau chiến tranh, để tách ly nghi lễ cung đình Niinamesai và sự kiện quốc dân, ngày lễ được đổi tên thành Ngày Tạ ơn Lao động vào năm 1948. Mang ý nghĩa “Tôn kính lao động, chúc mừng sinh sản, toàn dân tỏ lòng biết ơn cho nhau”, ngày lễ dần ngấm sâu vào văn hóa Nhật Bản.

2. Tại sao Ngày lễ Tạ ơn Lao động lại chọn ngày 23/11?

Như phần trên đã nhắc đến, khi Nhật Bản bước vào thời kỳ Minh Trị Duy tân, từ năm 1873, dưới chính sách chuyển đổi thời gian hoàn toàn theo dương lịch, Niinamesai cũng được tổ chức theo lịch dương. Cũng trong năm này, ngày Mẹo thứ hai của tháng 11 âm lịch rơi vào ngày 23 tháng 11 dương lịch nên triều đình quyết định chọn mốc thời gian này để tổ chức Niinamesai hàng năm. Tuy nhiên, sau khi bản Hiến pháp mới với sự can thiệp của Mỹ bắt đầu có hiệu lực từ ngày 3/11/1947, Niinamesai không còn được xem là một nghi lễ riêng của hoàng gia nữa. Nó chính thức được đổi tên thành “Ngày Tạ ơn Lao động” và trở thành một ngày lễ nằm trong Shukujitsu (祝日), một hệ thống gồm 15 ngày lễ toàn quốc được tổ chức theo mốc thời gian cố định trong năm. 

Vào ngày lễ này, toàn dân được nghỉ ngơi trong tinh thần đề cao giá trị của lao động sản xuất và chia sẻ sự biết ơn về giá trị lao động cho nhau. Chữ Kansha (感謝) có nghĩa là tạ ơn khiến cho ngày lễ này thoạt tiên có vẻ giống với lễ Tạ ơn (22 tháng 11) rất phổ biến ở Mỹ và Canada. Tuy nhiên, rõ ràng ý nghĩa của ngày lễ này hoàn toàn xuất phát từ một nghi lễ nông nghiệp có bề dày lịch sử lên đến hàng ngàn năm trong văn hóa truyền thống của dân tộc Nhật Bản.

Hiện nay, vào ngày 23 tháng 11, trong khi toàn dân được nghỉ ngơi, thì nghi lễ Niinamesai truyền thống vẫn được tổ chức tại các đền thờ Thần đạo trên cả nước. Tại đền Meiji ở Tokyo, nơi thờ cúng Thiên hoàng Meiji và Hoàng hậu Shoken, Niinamesai được tổ chức rất trang trọng. Tại đền Fushimi Inari của Kyoto cũng diễn ra các nghi lễ dâng phẩm vật và ngũ cốc đã thu hoạch vào mùa thu lên cho các vị thần Lúa, Sông, Núi, Biển để cảm tạ sự che chở trong một năm đã qua cũng như cầu cho một năm mới quốc thái dân an.

3. Ngày lễ Tạ ơn Lao động dạy chúng ta về trái tim của người Nhật

Nếu tìm hiểu sâu về ý nghĩa của từ “lao động”, chúng ta có thể hiếu với ý nghĩa “sử dụng thể lực, tinh thần để cố gắng làm việc” hoặc “nhận thù lao và làm công việc được chỉ định”. Nghi lễ Niinamesai từng có ý nghĩa cảm tạ thần linh đã ban cho mùa vụ, song ở xã hội ngày nay, ngày lễ nhằm để cảm ơn những người “làm việc” cống hiến hết mình, bao gồm cả những người ra ngoài kiếm tiền lẫn những ai làm công việc nhà không có thu nhập kinh tế.

Bày tỏ lòng biết ơn là điều quan trọng đối với người Nhật!

Người Nhật trước khi ăn thường nói câu “Itadakimasu” (“cảm ơn vì bữa ăn” hoặc “xin phép được dùng bữa”), sau bữa ăn sẽ nói “Gochiso samadeshita”. Câu nói nhằm bày tỏ lòng cảm ơn đến những người góp phần làm nên bữa ăn, cũng như thực phẩm do thiên nhiên ban tặng. Lòng biết ơn đến mọi thứ xung quanh luôn được thể hiện qua cuộc sống thường ngày.

Ngày Tạ ơn Lao động vào 23/11 không chỉ để cảm ơn đến bữa ăn hàng ngày mà còn để bày tỏ lòng thành đến những cố gắng mà mọi người cùng nhau xây dựng qua từng ngày cho xã hội. 

Quả thật là một ngày lễ có ý nghĩa đúng không nào! Cách thức mà người Nhật xây dựng và giữ gìn các thành tựu văn hóa của mình rất đáng để các nước học tập. Thật sự, họ đã thành công trong việc tiếp thu, giữ gìn và tạo dựng một thương hiệu văn hóa có phong cách hài hòa giữa nét bản địa cổ xưa cùng với những thay đổi cho phù hợp với thời đại mà không hề làm giảm đi những giá trị đặc trưng của dân tộc mình. 

Xem thêm: Tại sao phải tìm hiểu kỹ các công ty phái cử trước khi quyết định đi xuất khẩu lao động?